O ! vos, lourds mivés d’ patriyotes,
Estîz vs a l’ five ou n’ veyîz vs gote ?
Sint Medåd vs aveut i troublé
Ou l’ diåle vis aveut i shoflé
Cwand vos schoûtîz ces shijh canayes,
K’ ont l’ coir pouri disk’ ås tripayes,
Ki, po si rploumer, s’ aritchi,
Ont vindou et rwiné l’ payis ?
Ki n’ avîz vs tertos l’ gueuye colêye,
Cwand vos breyîz e l’ måle djournêye :[1]
« Vive Tchestret, Bassindje et Fåbrî,
Levoz, Cologne et Djhan l’ banslî ! »[2]
Vos ouxhîz bén mî fwait do brêre
Ki l’ diåle les saetchaxhe e l’ infier,
K’ avou ses grifes, e trô d’ leu cou,
I faxhe moussî do plonk fondou !
Les pelés mvés, avou leu påye,
K’ i loumèt d’ Fexhe et ki l’ diåle åye,
Cisse påye ki, dispôy deus s’ troes ans,
Fwait setchi les ptits et les grands ;
Cisse påye ki n’ a ni cou ni tiesse,
K’ i n’ etindèt nén pus k’ des biesses,
Cisse påye ki n’ est bone k’ a Fåbrî,
Ki s’ vindje et ki s’ rimete so pî ;
Cisse påye ki dji lome on tchinisse,
Di tchagrin m’ a fwait vni l’ djaenisse !
I prometît, les måssaives tchéns,
Ki totafwait sereut po rén,
K’ on rnacreut so l’ tchampinne et l’ rosse,
K’ on n’ magnreut pus k’ do souke a l’ loce,
K’ on metreut djus tos les impots,
K’ on sereut cwite di s’ casser l′ cô,
Ki ci n’ sereut k’ djoye et liesse, [3]
Ki tos les djoûs serént djoûs d’ fiesse ;
Et dispoy k’ i nos ont rnovlé[4]
On-z est dijh feyes pus afamés !
Divant çoula, dj’ aveu del bire,
Do pan, do lård et des crompires ;
Dji vikéve assez oniesmint,
Tot poirtant des saetchs so mes rins.
Li dimegne, dj’ aléve a l’ taviene
Boere ene cwåte avou nosse Djihene ;
On bon lofet ni m’ mankéve nén
Par ci par la, les åmaténs.
N’ esteut ç’ nén la, vos, gueuyes di mcoyes,
Po viker contin come on roy ?
Mins, dispoy k’ nos ont rbatijhî, [5]
A poenne a dj’ do pan a magnî.
Mi feme a vindou totes ses cotes :
Ele n’ a pus ki deus s’ troes clicotes.
Mi djuståcoir est å lombård,
Et dji prevoe k’ on pô pus tård,
I m’ fårè-t aler so les viyaedjes
Briber, fé des honteus messaedjes
Po ramasser on boket d’ pan
Po nouri m’ feme et mes efants.
Çou k’ est l’ pés d’ tot, c’ est k’ å botike
Vos n’ årîz nén credit po ene fike.
Tot l’ monde djemixh, tot l’ monde si plind ;
Nosse veye est pés k’ å monumint ;[6]
On n’ a pus ni plaijhi ni djoye,
On n’ oize shofler avå les voyes,
On-z est pinsåd, trisse et peneus,
On n’ voet k’ des vizaedjes påles et bleus.
Fåt foler tertos so s’ coraedje, [7]
K’ on reye divins l’ tins k’ on-z-araedje,
K’ on-z aplaudixhe a tos leus fwaits ;
Sins çoula, adiè vos cwåreas !
On vs les speyrè-t a vosse narene,
Et s’ i vs fårè co dire åmen.
Ces tchéns la sont si araedjîs
Ki, si seulmint vos les loukîz
Ou k’ vos n’ mostrez nén vosse cocåde, [8]
Vos estoz seur del bastonåde.
Vola l’ bele mivé d’ liberté
Ki ces mcoye la ont fwait rviker !
On n’ kinoxh pus ni pere ni mere ;
On n’ a måy veyou ene téle mizere ;
On pind, on stronne, on côpe li cô,
On drôbe, on viole ; c’ est co trop pô :
On-z atake Diè, on lyi fwait l’ guere ;
On hape les démes k’ Il a so l’ tere ;
On froxhe les priyesses a côps d’ baston ;[9]
On peye, on sacadje çou k’ il ont.
Mågré leus lwès et leus rubrikes,
On lzî vout fé poirter l′ fizik.
On traite les curés come des tchéns ;
On lzî fwait dner çou k’ i n’ ont nén.
Notru-Dame minme n’ est nén spårgneye :
Ele n’ a pus nol abit da leye,
On mete å lombård ses diamants,
Tot s’ fotant d’ leye et di si efant.
Wai, vos, mvés, les målès accions
Del Binamêye revolucion ![10]
N’ inmreut on nén mî do crever
Ki do vey tant di pôvurté ?
Diåle vis dene a tertos l’ corince ![11]
K’ avîz vs mesåjhe d’ ataker l’ prince,
Ki våt mî, divins si ptit doet,
Ki tot l’ coir di vos, shijh magneus ?[12]
Pocwè l’ moenner so l’ Måjhon d’ veye
So l’ ponte des lames di vos espêyes ?
Pocwè l’ saetchî foû di s’ palå ?
K’ aveut i fwait k’ alaxhe si må ?
Va-t i mî dispoy ki l’ canaye
Va tocosté råyî des mays
Po planter a l’ ouxh des calins
Ki nos front on djoû crever d’ fwin ?
Nosse mestî a-t i pus a dire ?
Vis fwait on boere del meyeuse bire ?
Li pan est i meyeumartchî ?
Avez vs do rosti a magnî ?
Nos estans portant dvins ene anêye
Bén meyeuse ki les cisses passêyes,
Et, s’ ces mvés la n’ piyrént nén tant,
Li pan dvreut esse a dijh aidants.
Nosse pôve payis a l’ cou plin d’ detes ;
I gn a pus d’ l’ ôle e l’ lamponete.
Et, s’ i fåt les costindjes payî,
El front i bén sins co schoircî ?
Les pelés mvés endè sont l’ cåze :
So nosse må metront i ene eplåsse ?
Ki metrént i, les puyeus tchéns,
Cwand les pus grands breyeus n’ ont rén ?
I n’ s’ ont metou del confrereye
K’ po sacadjî viyaedjes et veyes.
Mins, çou ki nos louke di pus près,
Si djamåy i reyussixhèt,
Totlmonde pôrè poirter des saetchs :
K’ åroz vs po nouri vosse manaedje ?
Nosse mestî serè-t å cwiyå ;
Vos et mi, nos broyrans nosse må.
I s’ fotèt bén d’ cwè vos vikéxhe,
Ki vs åyîxhe pan, boure ou potkésse ;
Porvou k’ magnexhe so tos leus dints,
K’ i buvexhe boune bire et bon vén.
Vos årîz mizere et famene
K’ i n’ vis dinrént nén po ene raecene.
Ces leus-waerous la magnèt tot
Et s’ hertchèt schieles, marmites et pots,
Sins leyî rén dvins les måjhones
Ki çou k’ schoyèt foû d’ leus marones.
Mawoumet et ses Sarazins
Adlé zels serént bons crustins.
Ni vénrè-t i nén foû d’ l’ infier
On diåle k’ les batrè a côp d’ nier
Et k’ po mî assener ses côps
K’ elzî fwaiy mete li cou-z å hôt,
Et k’ i plake dissu ene eplåsse
D’ èn ongant prusti a l’ vive tchåsse ?
Mins sereut ç’ assez po Fåbrî,
Levoz, Cologne et Djhan l’ Banslî ?
On sohaite ki ces åmes dånêyes
Totes les cwate a ene tchinne atelêyes
Soeyexhe hertcheyes so nosse martchî
Po-z awè leus oxheas cfroxhîs.
Dji n’ di rén, mins ki l′ diåle mi bate,
Si dji n’ vindreu mes deus savates,
Po scheure on lofet a l′ santé
Da bourea k’ les åreut rouwé !
Alez, tos vos, mvés d’ patriyotes,
Ki l′ diåle vis dschite et k’ i vs dicrote !
On djoû vénrè ki vs payroz bén
Di nos awè dné tant d’ tchagrin !
Vos avez distrût l′ cåtedråle[13]
Avou s’ bea åté, s’ bea docsal,
Sacadjî l’ mozolé Marcå
Ci bon prince k’ a basti l′ palå ;
Et çou ki m’ fwait påmer d’ tristesse
Et dressî tos les tchveas d’ nosse tiesse,
Kitråyné l′ binamé cruçfi,
Ki fwait l’ djoye di tot l’ paradis ;
Spiyî les clokes a côp d’ cougneye
Ki redjouwixhént tote li veye,
Disterminé l’ pus bea clokî
Ki måy di s’ veye on-z åye loukî,
K’ aveut ene croes des mî dorêyes
K’ aléve cåzu disk’ ås nûlêyes,
Et, padzo, on dobe cariyon
Ki triboléve d’ ene téle façon
Ki, sins s’ bodjî foû di s’ coulêye,
On-z oyeut eures, cwårts d’ eure et dmêyes,
Çou k’ esteut-st ine comôdité
Des pus grandes po tote nosse cité.
On djetreut des låmes ossu grosses
Ki les pus rôlantès påtnosses
Do tchapelet do vî fré Mitchî,
Totes les feyes k’ on passe so l′ Martchî !
Vos, race di gueus ‒ Diè mel pardone ! ‒
Avîz vs li diåle e vos marones
Ou araedjîz vs, cwand vs abatîz
On si bea et si hôt clokî ?
Ki n’ avoz vs divins vos tchabotes
Do stron d’ oronde ou bén d’ hoûlote !
Ki n’ vos av tertos cassé l’ cô[14]
Cwand vs avoz ferou l’ prumî côp !
Vos, noers mivés, avoz vs eveye
Di n’ pus fé k’ on viyaedje di nosse veye ?[15]
Ki n’ avez vs e coir li hawea
K’ a distrût èn ovraedje si bea !
Li modêye Piron est eplaideye divins si grosse antolodjeye (1979) ; les esplikêyes istorikes ezès pî-notes sont rprinjhes did la.
Li rfondaedje a stî fwait roci e 2020.