Mohamed El Idrissi aveut prindou l' trin a Sala a 5 eures del vesprêye. Il aléve bouter on moes dins les Dukkala, on payis d' campagnes metou 200 km a nonne di zels. Nén bråmint des cpakes, èn ome: on grand saetch avou sacwants cayets po s' rikindji, on pijama, ene broeshe a dints. Et ossi kékès cassetes videyos: des arabes, tofer des ecramireyes di famile, des indiyinnes, todi a môde di comédie musicale, des " francesses " avou Schwartzeneger, Jackie Chang, Djan-Claude Van Damme et ces djins la, et come di djusse, deus u troes " x ", les ciles avou plin di ptits blancs cwårés. Il aléve rivinde li lot a on soçon videyotî al Nouve Veye. Li Nouve Veye, sapinse nozôtes, c' est l' ratourna po El Djadida en arabe.
Drole, dowô, po onk k' a on club videyo dins ene veye did ttaleure on miyon di dmanants, d' aler travayî dins les vatches ? Ça fjheut torade cénk ans k' il aveut-st amonté si botike ås cassetes a Hay Inbiaat, èn ecårt di Sala. O cminçmint, ç' aveut stî ene fogue. dins ces culots di ptitès djins la, on n' mwindjrive nén a si fwin po spågni sacwantès mastokes po-z acater on posse, dj' ô bén: on posse-ås-imådjes. Pu, veyanmint k' les vijhins end ont ene eto, di tévé, on s' acatêye ene videyo. Et pol sitrumer, come di djusse, i fåt bén priyî les soçons po l' après-nonne u al shijhe, et lezî mete on film a la mode. nén l' minme ki l' côp di dvant, vormint. rén d' té ki d' aveur on loweu d' bwissetes o culot, et d' esse ahessé po cénk pitits dirham, li valixhance di 20 francs beljes.
Pu vinît les trevéns des " antenes-schweles ". On les lome inla paski ti n' direus des schweles a sope pindowes di bihaird el cresse des toets, u so ene egalreye, on balcon, cwè. O prume, gn av' ki les ritches ki s' endè plént payî ene: c' esteut vindou a trop tchirès pêlêyes po les ptitès djins. Pu, les frawteus ont moussî o djeu d' beyes. Les antenes eto, elle ont rastroeti pår, et les pris ont-st amwinri. Po rtayi les poretes åzès frawtineus, les martchands martchands - dj' ô bén: les cis ki payet leus tayes reglo, co pus rade li Taye sol Valixhance Radjoutêye -; les martchands martchands, di dju, s' ont metou a vinde les antenes-schweles al croye. Vos payîz 300 dirham par moes, et vos l' avîz, vosse parabole.
Vos, léjheu, vos, léjheuse, vos n' vos rindoz motoit nén conte di çou k' ça pout-z esse come tressinaedje, di polu rloukî dijh uksè cwénze tchenås, minme s' on n' coprind rén a çk' i djhèt. Nozôtes, avou l' tévédistribuwaedje, on s' a-st afaiti a-z aveur 15 posses, cwate cénk di zels e francès, rén k' a fjhant ndaler li tévécmande.
Ây mins nérén, avou les antenes-schweles, pus dandjî d' videyo, valet ! On-z a tot çk' on vout po rén, minme des " x " li semdi d' l' après-nonne a Lucsimbork almand, u so Itallib. nén mezåjhe di vos fé on ptit dessin po vos mostrer ki l' lowaedje di cassetes a tourné tot doucetmint e cou d' poyon. Ça va co po vicoter, mins avou deus zwers a-z apaxhî et on troejhinme o ridant, c' est målåjhey di spårgni po ene måjhon.
Ça fwait ki vo l' la voye avå les cinses, nost ome. Il a-st on sorodje k' est årtisse - ça vout dire veterinaire -, et k' a bråmint des pratikes. Deus, uksè troes côps so l' anêye, i lyi tchét ene campagne d' eploctaedjes. Savoz bén çou k' c' est, ô, eplocter ? Ebén, c' est mete les plokes, u les pokes, anfin (gn a des cis ki djhet les pokes, gn a des cis ki djhet les plokes); vacciner, cwè; piker, come on dit e patwès. Ene campagne di vaccinaedje, di dju, seuye-t i des rodjès biesses, seuye-t i des bedots. I prind todi on djonne årtisse replaeçant po piker, mins ci-chal ni sét nén miner l' oto. Ça fwait k' c' est li, Mohamed El Idrissi ki sieve di tchôfeu, et repleni tote li papireye.
Mwindjî po rén, et raminer al feme tchaeke samwinne ene saetchêye di canadas, ene banslêye di cawoutes u ene mandlêye di tomates, des ous, et tenawete, on cokea d' cinse, bråmint pus apetixhant k' les cokeas d' poytreye. C' est tos cayets k' les ptits cinsis, féns binåjhes k' on lzî eploctêye leus biesses po rén - c' est l' Estat ki paye - dinèt bén volti o tubib ey a si aidant. Et al fén des féns, ene boune pactêye di liårds. Cwè vôriz di dpu, ô, vozôtes ?
Pierdou dins ses tuzêyes, Mohamed El Idrissi - lomans lu Med - ni voet nén ki totes les djins dischindet do trin. Cwand i s' ritrove mierseu o copartumint, i s' dimande bén cwè. On n' est nén co al Nouve Veye, vormint. Aprume a Caza (Caza, c' est èn acourtixhaedje po Cazablanca), ça vout dire a mitan voye.
I fåt bén aveur les ouys djondant les trôs. Li machine a staté po do bon. C' est d' ramasser ses djonnes, dabôrd, et d' aler dmander cwè yet kesse.
" Nonna, ci trin chal ni va pus direk al Djadida. I vos fåt candjî. Candjî d' trin, et candjî d' eståcion. Prindoz on ptit tacsi po Caza-voyaedjeus. Ciddé, estoz a Caza-eståcion. Dispaitchoz vos. Li trin pol Nouve Veye eva dedja dins dijh munutes. "
Dijh munutes po trover on tacsi pa ç' tins la, ariver a Caza-voyaedjeus, prinde on novea biyet ? Trop scawè, mon parent, bråmint trop rikerak !
Pa ç' tins la, a dju dit. Paski pocwè ? Paçk' i plout a saeyea. Di ces bounès draches nåcionåles la, ki n' deuret k' ene pitite dimeye-eure, va, dandjreus. Les djins seront binåjhes, véla ezès Dukkala, k' i pinse Med. Après deus anêyes di setchresse, ça lzî frè bén do bén.
" Çou k' vos pôriz fé, k' i lyi dit co li traweu d' tikets, c' est do prinde on grand tacsi direk sol Djadida. Ça n' vos costeyrè nén pus tchir et seroz seur d' ariver, linsi, minme si c' est passé meynute. "
Cråne idêye ! Comint n' î aveut i nén tuzé pus rade ! Djustumint, vo t' è la deus, wez, låvå, k' ont motoit li minme pire el roye ki li, la, zels. Ca i sont avou des grossès valizes ki tupinèt sins savu eyou ndaler. Alans les atôtchi.
Oyi, c' est di s' rinde al sitåcion des grands tacsis tos les troes eshonne. Come i l' dijhet, come i l' fijhèt. Et vo les la zels troes, plus troes ôtes voyaedjeus, plus li tchôfeu dins on " grand tacsi ", sapinse k' on n' dit.
N' alez nén croere, binamé léjheu, binamêye léjheuse, ki c' est ene Buyck u ene BMW dierin cri. Nonna ca nonna ! C' est des viyès Mercedes 240, ttaleure did divant l' ôte guere, totes raboctêyes, sins pougneyes åzès ouxh (djusse on fyi d' fier), sins bertele d' ashia. On s' î etaslêye a troes padvant et cwate pa drî, et tire ti plan si t' as deus vijhins di 100 kulos onk.
Li plouve n' a nén arté. I cmince a gn aveur des poteas so les rotoes d' ambedeus costés del voye. Et tenawete, on gros frexhea dins ene pitite fochele do tarmak, eto. Et t' arives fond d' cale laddin, et to spites pattavå. La co bén k' c' est del nute, et k' i gn a nolu avårla, ca ôtrumint, i serént arindjis, les roteus !
Kéne eplåsse di Bavire, ci tchôfeu d' tacsi la ! Li blanke roye do mitan del voye, conoxhe nén ! Et ça vs passe ene acawêye di deus troes camions. Eyet les cis ki vnèt di l' ôte des costés lyi mete leus gros fåres. I nd a d' keure, mi ome, et i s' rabat todi a rascaré. Waite a nozôtes, la, valet. On n' vike k' on côp, saiss, twè.
Les loumires di Had Swalem. Eraye ene miete, blanc, si t' vôreus bén, po k' on s' rihape. Taijhe tu, va, i n' est nén ddja radouci si vitesse, et manker d' sipotchî deus harlants ki triviersént l' voye dins l' noereur etur deus posteas electrikes.
Cwand il ont rexhou foû do viyaedje, li plouve s' a metou a scheure a guerzeas. Eyet les xhorboes d' vite ki n' alént nén ! Dji vou k' on m' côpaxhe li tiesse k' on n' voeyeut, diâle, nén a céncante metes. Et les pexhotisses ki divnént pus lådjes et pus fonds. Il a bén stî oblidjî, èn ome, di rtirer des gaz. A des plaeces k' i gn a, l' aiwe avneut dabôr o radiateur. Lacobén k' c' est on moteur a mazout. Ci sereut ene essince, l' oto sereut ddja seur e rak.
Et todi drache et todi drache !
Asteure, gn a ene ahike. Waite les rodjès lampes des frins låvå padvant. Ene cawêye di dpu d' ene trintinne di tcheretes et d' camions, et d' cars, et d' camiunetes. Des cis ki maneuvret pou ratourner. Cwè çki c' est d' ça po ene araedje ! ?
Nost ome n' est nén sclindjire. I passe totes les otos ki tchictèt sins savu s' i vont cotinuwer u ndè raler. Gn a nolu po oizu plonker e l' aiwe di l' ôte des costés. Ça fwait ki li djive di gåtche est libe. Et vo nos chal a l' aschate del basse. Ni ene ni deus: nosse tacsiman mousse e l' aiwe. Ké maleur, èn efant ! C' est pus fond k' on nel croeyeut. La ene rodje lampe ki s' aloume o tablô d' boird. La l' moteur ki scratchote. " Tacsiman " disbreye, et mete des gaz. L' aiwe mousse e l' oto. Med et ses soçons lvèt les pîs po n' nén aveur les tchåsses frexhes. Asteure, gn a on corant d' aiwe k' è va so valêye, hute del voye a droete. " C' est èn oued, ci n' est nén ene basse. Li tacsi si va fé boler evoye, et dj' alans tertos î passer ", pinse-t i Med, ki schite cåzu el marone - såf respect -.
Tacsiman trove co l' umeur di balter: " Bon tins po les guernouyes, dowô, les camas ? N' oyoz nole sogne, l' aiwe, ça rneteye. " Med lyi åreut bén respondou: " ... sapinse li ci ki neyive. "
I n' a nén li tiesse a ça, nosse Med. Seré, k' il est. Strindou come onk ki va fé on vier. Ureuzmint, sondje-t i, k' on n' est nén tot seu divins si maleur. Di l' ôte des costés, gn a on gros camion Berliet - droci, on les lome les " hipis " - ki saye di passer eto. Li wache k' il enondêye si vint taper sol tacsi k' est pår enaiwé. Gn a l' aiwe ki monte. Li moteur hictêye co deus côps, et tossoter, pus stater o peur mitan del basse. Li " hippie ", tant k' a li, a savou passer hute, et li movmint d' aiwe kel shût vint co wachoter siconte do tacsi.
Ci chal a shoflé ses fares, et sayî di rdemarer. Med dit si priyire des cis ki vont mori, li chahada, sapinse zels, come vos diriz nost ake di cotricion. dins les voyaedjeus, gn a on djonnea ki s' pete a tchoûler, et braire après s' mame. Diè nos wåde ! Ké tåvlea !
Dji vos pou acertiner ki l' aiwe court tofer a valêye. Dji vos pou co acertiner ki ci tchôfeu d' tacsi la, c' est on cocu. Li moteur balzine sacwants côps, rôgueye on moumint, pus rparti. " Tacsiman " met les gaz a fond, ebreye li prumire, et vo nos la rdemarés. Alabouneure ! On-z est so l' ôte tiene del basse: l' aiwe comince a discrexhe. Dijh vint metes pus lon, vo nos la foû. Oufti ! I nd ont souwé ene, di tchmijhe.
Les linwes si disloyèt. I ndè riyèt cåzu, asteure, di leu-z advinteure. On-z årè seur åk a raconter åzès soçons et ås parints al nute el Nouve Veye.
Les maleurs naivrins - u aiwrins - da Mohamed El Idrissi, ki nos avans rbatijhî Med, ni sont nén co hute, savoz, binamé léjheu, binamêye léjheuse. Mins c' est ddja bon po enute, mi shonne-t i. Si vos vloz bén, dji vos endè contré li restant èn ôte côp, plait-st a Diè.
Eplaidî aprume so l' Aberteke, dins ene ramexhnêye di noveles etitlêye « Al Croejhete », ki les ôtes espoûles ont passé dins l' live « Eviè Nonne », mins nén cisse-ciale.